Konferánssa temá lea árbediehtu. Árbediehtu guoskkaha eamiálbmogiid hui čiekŋalit ja máŋgga dásis – dat ii leat dušše fáktadieđuid čoakkáldat dahje máhttu, muhto baicca mávssolaš oassi min kultuvrras, identitehtas ja máilmmioainnus.
Konferánsa lea nuvttá ja rabas buot sámenuoraide.
Konferánssa váldolágideaddji lea Sámedikki nuoraidráđđi. Nuoraidráđis lea ovddasvástádus guovtti jagi gaskkaid, dahje earenoamáš siva vuođul dávjjibut, lágidit sámenuoraid konferánssa, mii doaibmá iešheanalis nuoraidráđi oktavuođas.
Áigi: 14.-15.8.2025
Báiki: Anár (Sajos, Sámemusea Siida, nuoraidguovddáš Vasatokka)
Temá: árbediehtu
Geasa oaivvilduvvon: 14-30 jahkásaš sámenuoraide
Almmuheapmi konferánsii lea dál rabas!
Bovdehus Sámenuoraid konferánsii 2025
Almmuheapmi
Almmuhanáigi nohká 8.8.2025 dmu 23.59.
Sámenuoraid konferánsa 2025: Prográmma
Duorastat 14.8.2025
Báiki: Sámekulturguovddáš Sajos
8.00–9.00 Iđđešbiebmu Vasatokkas
9.00–9.15 Oktasaš sáhttu Rivdolis Anárii
9.15–9.30 Iđđesgáffe Sajosis
9.30 Álggaheapmi: Auditoria Dolla
9.30–9.45 Sáhkavuorru: Nuoraidráđi várreságajođiheaddji
Niila-Juhán Valkeapää
9.45–10.00 Sáhkavuorru: Sámedikki ságajođiheaddji sadjásaš
Tuomas Aslak Juuso
9.50–10.00 Filbmadearvvahus: Lihkadan-, valáštallan- ja nuoraidministtar
Mika Poutala
10.00–10.20 Oanehisfilbma: Áhkuin (bag. Sunná Nousuniemi ja Tuomas Kumpulainen)
10.20–10.50 Sáhkavuorru: Musihkkapedagoga, juoigi
Laura Tapiola
10.50–11.00 Boddu
11.00–12.00 Resolušuvdna bargobádji
12.00–12.10 Oktasaš govva ovdal beaiveborrama
12.10–13.00 Beaiveborran Čaijus (Konferánsa fállá)
Bargobájit álget beaiveborrama maŋŋel, oassálastit sáhttet válljet guokte iešguđet bargobáji
13.00–14.30 Bargobájit oassi 1 (Rievdan, Sámi duodji, Cap-Share, SápmiDem)
14.30–15.00 Gáfestallanboddu Čaijus (Konferánsa fállá)
15.00–16.15 Bargobájit oassi 2 (Syke: IKForest, Katrilla)
16.30 Sáhttu Vasatokkai
19.00 Eahketmális-buffet Vasatokkas (Konferánsa fállá)
20.30 Sávdni Vasatokkas
21.30 Sáhttu Vasatokkas Anárii
Bearjadat 15.8.2025
Báiki: Sámemusea Siida
8.00–9.00 Iđđesbiebmu Vasatokkas
9.00–9.15 Oktasaš sáhttu Rivdolis Anárii
9.20 Konferánsabeaivvi rahpan ja beaivvi prográmma: Siidda auditoria
9.30–10.00 Logaldallan: Duojár, dáidagiid magisttar
Anniina Turunen
10.00–10.30 Master class: Giehtačálli, bagadalli ja girječálli
Suvi West
10.30–11.30 Sámemusea Siidda Finna-bargobádji
11.30–12.30 Beaiveborran musea restoráŋŋas Sarrihis (Konferánsa fállá)
12.30–13.15 Bargobájit: (Rievdan-fidnu, Sámi duodji) (bistá 45 min)
13.15 Resolušuvnna ovdanbuktin ja čohkken
13.30 Resolušuvdna geigejuvvo Sámedikki ovddasteaddjái
13.45 Loahppasánit
14.00 Boddu
14.20 Buot oassálastit besset nuvttá galledit Siidda
14.20 Sámi dáiddárat Jouni S. Laiti ja Kirsi M. Paltto ovdanbuktiba iežaska čájáhusa “Geahčan botniid duohkái – Katse pohjien toiselle puolen” Siiddas
Jearaldagat ja lassedieđut:
Nuoraidráđi prošeaktabargi
Lifu Torikka
tlf. 044 902 4833
Nuoraidráđi konferánssa bargojoavkku ságajođiheaddji
Niila-Juhán Valkeapää
niila-juhan.valkeapaa@samediggi.fi
Bargobájit
SápmiDem
SápmiDem-prošeakta lágida interaktiivvalaš bargobáji sámiid demokráhtalaš oassálastima vejolašvuođain dáláš eanangeavaheami sisabahkkema birra. Eamiálbmogat máilmmiviidosaččat leat ávkkástallan friddja ja dihtui vuođđuduvvi ovdamiehtama prinsihpain (free, prior and informed consent, FPIC) oassálastin dihte beaktileappot eanangeavaheami plánemii ja dasa laktáseaddji mearrádusbargamii. Miehtamii guoski mearrádusa ovdal čađahuvvo servoša siste ságastallan das, maid miehtan mearkkaša. Mii ovdanbuktit oanehaččat ovdamearkkaid eará eamiálbmogiid siste ja ságastallat vejolašvuođain, maid ovdamearkka dihte ođasmuvvi sámediggeláhka mielddisbuktá sápmelaččaid eanangeavaheami plánemii.
Bargobáji láidesteaddjit: Rauna Kuokkanen, Iiris Tuominen
Giella: davvisámegiella, suomagiella
Bargobádji lea oassi Lappi universitehta SámiDem-prošeavtta dutkamušas. Bargobáji oassálastiid ii sáhte dovdát almmustahttojuvvon dutkamušbohtosiin, ja bargobájis eai čohkke persovdnadieđuid.
Lassedieđut SámiDem-prošeavttas: https://sapmidem.org/
Lassedieđuid dutkamuššii oassálastimis addá prošeavtta jođiheaddji, árktalaš eamiálbmotdutkamuša dutkanprofessor Rauna Kuokkanen: rauna.kuokkanen@ulapland.fi
Rievdan – Muutos -fidnu
Mun ja rievdan
Min davvi biras lea rievdame jođánit. Man oaivilis don leat dás? Makkár vejolašvuođaid dehe hástalusaid rievdadusat buktet mielddiset? Maid dat mearkkaša dutnje?
Rievdan-dáiddabargobájis duddjot iežat čuovgagovain muorrabajáža ala sirdingovvadáidaga, maid sáhtát lassin hábmet ja beavttálmahttit scrap-ja kollásateknihkain. Beasat maid ovdanbuktit iežat jurdagiid dahje oainnuid rievdan-temás ja oassálastit maid pop-up-čájáhussii.
Ráhkes báiki
Rievdan-koartabájis govvidat sárgumiin ja málemiin alccesat mávssolaš dahje dehálaš báikki. Koartta duogábeallái čálát, manin báiki lea dutnje mávssolaš. Sáhtát háliidettiinat lohkat iežat deavstta jitnosit ja dat báddejuvvo oassin searvvušlaš dáiddabihtás. Koarttain ja báddejuvvon deavsttain huksejuvvo beallelávu hámat installašuvdna. Dáiddabihttá boahtá oassin “Näkyväksi tehty” (Oinnolažžan dahkkon) – oktasaš čájáhusas Arktikuma Čuovga-galleriijas, Roavvenjárggas 2.8.–12.10.2026.
Bargobáji láidesteaddjit: Korinna Korsström-Magga, Mirja Hiltunen, Ante Jalvela
Giella: davvisámegiella, suomagiella, eaŋgalasgiella
Syke: IKForest
Vuvddiid hálddašeapmi ja eamiálbmotrievttit
Indigenous Knowledge and Arctic Forests -fitnu bargobájis oassálastit besset muitalit iežaset áicamiid ja sávaldagaid vuvddiid suodjaleami ja rekonstruerema hárrái. Nuoraid vásáhusat vuvddiid nuppástusain ja iežaset váikkuhanvejolašvuođain daid hálddašeapmái gieđahallojuvvojit doaimmalaš ja kreatiivvalaš hárjehusaid bokte. Bargobáji bohtosiiguin ávkkástallojuvvojit anonyman fitnu loahpparaportta čállimis.
Bargobáji láidesteaddjit: Inka Musta, Luontoa ja Anni-Sofia Niittyvuopio, IKForest-fidnu
Bargobáji giella: davvisáme-, suoma-, dahje eaŋgalasgiella oassálastiid giellamáhtu mielde
gov. Ville-Riiko Fofonoff
CAP-SHARE -fidnu
CAP-SHARE-fitnu bargobájis vuojulduvvat luonddu girjáivuhtii máinnasteami ja árbevirolaš ávnnasteami bokte. Bargobájis oahpat, mot diehtu luonddus šaddá eatnama ipmirdeamis ja árbevirolaš geavadiin. Árbedáidduid máhttin nanosmahttá oktavuođa eatnamii ja lundui. Earenoamáš dehálaš lea nannet nuoraid árbemáhtu. Oktasaš vásáhusat ja ođđasa oahppan dorjot kulturidentitehta nanosmuvvama ja hábmejit ođđa geahččanguovlluid dasa, mot luondu ja árbevierut sáhttet leat oassi árgabeaivvis ja boahtteáiggis. Dán bargobájis árbediehttit juogadit iežaset máhtu ja veahkehit nanosmahttit oktavuođa eatnamii, lundui, gillii ja kultuvrii. Dát máhttu veahkeha kulturárbbi ja luonddu girjáivuođa seailluheamis.
Bargobáji láidesteaddji: Ánte Mihkkal Gaup
Giella: davvisámegiella
Katrilla bargobádji
Katrilla lea árbevirolaš nuortalaš dánsa. Katrilla dánsojuvvo árbevirolaččat bárralagaid dehe joavkkuin, ja dat sisttisdoallá iešguđetlágan dánsunlihkastagaid ja -lávkkiid. Dánsa čuojaldahttojuvvo dávjá harmonihkáin. Katrilla lea ožžon váikkuhusaid ovdamearkka dihte fránskalaš ja ruošša almmolašvuođa olbmuid dánssain, muhto dasa leat hápmašuvvan iežas nuortalaš earenoamáš iešvuođat. Dánsa lea leamaš dehálaš oassi searvvušlaš eallimis ja dan bokte leat čatnan ja bajásdoallan sosiála oktavuođaid. Dán áigge katrilla oahpahit ja ovdanbuktet dávjá festiválain dehe kulturdáhpáhusain, ja dat lea maid oassi sámi kulturárbbi ealáskahttinbarggus.
Searvamiin katrillabargobádjái oahpat dánsut nuortalaččaid árbevirolaš dánssa. Mii dánsut joavkkus, nappo it dárbbaš smiehttat ovddalgihtii, gii lea du bárra!
Bargobáji láidesteaddjit: Katrilla-joavku
Giella: suomagiella, eaŋgalasgiella, muhto oažžu maid sámástit
gov. filmmas: Paavvâl Taannâl Tiina
Sámi Duoji bargobádji
Sámi Duoji bargobájis beasat duddjot árbevirolaš ávdnasiin adnodiŋgga, man lea álki dahkat bagadalli vehkiin.
Bargobáji láidesteaddji: Marianne Ketola
Giella: davvisámegiella, suomagiella
Sámemusea Siidda Finna
Mii Finna lea, mii doppe gávdno ja mot dan sáhttá geavahit? Dán bargobájis oahpásnuvvat Sámemusea Siidda Finnai ja dan geavahanvejolašvuođaide. Beasat oaidnit, makkár iešguđetlágan sisdoalut Finnas leat dál ja nuppe dáfus suokkardit ovttas dan, mot Finna sáhtášii ovddidit ain. Dasa lassin dáppe oažžu tipssaid Finna-bálvalusa geavaheapmái ja ohcanvugiide.
Bargobáji láidesteaddji: Anna-Leena Pyylampi, prošeaktakoordináhtor Sámemusea Siida
Giella: davvisámegiella, suomagiella
Mii juohkit konferánssa oassálastiid bargobájiide ja viggat vuhtiiváldit sávaldagaid.
Sámenuoraid konferánsa addá iežas namainis almmolaš cealkámušaid, evttohusaid ja álgagiid, mat laktásit sámenuoraid eallindillái ja buresbirgejupmái.