Uusâ mieldi!

Säämi Pride: oovtâst olmoošvuoigâdvuođâi peeleest

Arvetäävgi ivnásâš Säämi liipu vuálá čokkâneh keessiv piäluštiđ já juhlođ oovtâviärdásâšvuođâ sehe vuoigâdvuođâ rähistiđ. Mut mii tábáhtus tuáváást lii, nabai maht vyelgiđ fáárun tooimân? Taaid koččâmuššáid västid arvetävgisämmilâš Anne Olli. Luuvâ meid oonâid tábáhtusâi ornim várás!

Arvetävgisánádâh sämikielân

Nuorâirääđi jurgâlem seksuallâšvuođâ sänikirje fáálá čavos tiätupakkeet puoh kuulmâ sämikielân. Ive 2018 algâttum jo 2019 valmâštum jurgâlemproojeekt vuolgij joton, ko Nuorâirääđi halijdij faallâđ nuoráid tiäđu seksuallâšvuođâst já siämmást movtijdittiđ kevttiđ sämikielâ.

Oovdeb jesâneh

Uusâ nuorâirääđi äššitobdeejesânin

Lah-uv 15-17 ihásâš säminuorâ? Halijdah-uv peessâđ vaiguttiđ säminuorâi aššijd já uápásmuđ já viärmádâttâđ eres säminuoráid? Mij uuccâp nuorâirääđi äššitobden aktiivlijd sämiaašijn perustum nuorâid pirrâ Suomâ.

Nuáđisirdâšume

Ucjuvlâš tuáhtár Heidi Eriksen lii vuáijum jieijâs karrieer ääigi mielâtiervâsvuotân. Sun uáiná pargostis, maht ärbejum traumah sättih vaiguttiđ suhâpuolvâi-uv paijeel. Kulttuur iälá kuittâg nanosin nuuvt vyesti- ko mietipiegâst-uv, ohtuu já meid oovtâst. Ilo já čiävláávuođâ identiteetist já madduin puáhtá ain kavnâđ, já išeniävuh láá fálusist!

Sämikielâ mielâtiervâsvuotâpargoost

Mielâtiervâsvuođâ áámmátulmuu Niila Rahko niävdusin láá sämikulttuurmiäldásiih soti-palvâlusah Säämist. Maggaar sajattuvâst sämikielâ lii mielâtiervâsvuotâpargoost, nabai mii šlundevuotâ jiešalnees lii? Luuvâ meid Rahko oonâid somen!

Säminuorâi konferens 2021

Konferens teeman lii šoŋŋâdâhnubástus. Šoŋŋâdâhnubástus vaaigut korrâsumosávt arktisâš algâaalmugáid. Säminuorah láá eromâšávt huolâst šoŋŋâdâhnubástus vaiguttâsâst sämmilij ärbivuáválâš iäláttâssáid já sämikulttuurân.

Sämmilij vádulij ulmui vuoigâdvuođâi huámmášumán väldim

Sämmiliih láá EU já Suomâ áinoo riävtálávt tubdâstum algâaalmug. Sämmiláid kyeskee sierânâsvuoigâdvuođâi ulmen lii ovdediđ tuođâlii täsiáárvu já hinnáid algâaalmugkulttuur já ton sierânâsjiešvuovij siäilumân tááláá ääigi sehe puátteevuođâst. Laavâst tubdâstum algâaalmugvuoigâdvuođâid kalga tähidiđ täsipiälásávt puoh juávhu jesânáid. Eromâš huámmášume kalga kiddiđ toos, ete sämmiliih váduliih ulmuuh sättih tarbâšiđ sierâlágán torjuu ko váduliih ulmuuh, kiäh kuleh väldiaalmugân.

Torvolii tile ravvuuh

Nuorâirääđi torvolii tile ravvuuh láá eereeb iärrás škoovlâi, seervij, pargosoojij já tábáhtusâi kevttimnáál já toiguin tahhoo tooimâst täsiárvusâš. Puohháid torvolii já suotâs tile ovdedem lii tehálâš meid sämisiärváduv siste.

Teestah

Lii-uv ahheev? Teevdi teestâ! Tun puávtáh meid iävtuttiđ mijjân macâttâsluámáttuvváin, magarijd teestâid tun halijdiččih tevdiđ.

Mii lii miettâm seeksist?

Seksuaallâš jiešmeridemvuoigâdvuotâ lii ohtâ seksuaalvuoigâdvuođâin, moh kyeskih mijjân puohháid. Toos lohtâs nonnâsávt miettâm: tust lii lope piettâliđ tavoin, moid tun jieh haalijd uásálistiđ. Seksuaallijd tavoid kalga ain leđe miettâm.

Aalmugijkoskâsâš toimâ

Nuorâirääđi parga oovtâstpargo sierâ nuorâiservijguin já -ornijdumijguin aalmuglávt já aalmugijkoskâsávt. Sämitige pargo-oornig mield nuorâirääđi pargoid kulá säminuorâi aalmuglii já aalmugijkoskâsii oovtâstpargo ovdedem sehe oovtâstpargo aalmugijkoskâsij ornijdumijguin já toimâorgaanijguin, moh hoittájeh nuorâi aašijd. Nuorâirääđi ulmen lii uásálistiđ čovgâdubbooht oovtâstpaargon eres algâaalmugijguin aalmugijkoskâsijn ohtâvuođâin sehe viggâđ ovdediđ oovtâstpargo Taažâ já Ruotâ sämitiigij nuorâirađijguin.

Aalmugijkoskâsâš toimâ

Sämitige pargo-oornig mield nuorâirääđi pargoid kulá toimâđ oovtâstpargoost nuorâi aašijd tipšoo aalmuglij já aalmugijkoskâsij organisaatioiguin já toimâorgaanijguin. Nuorâirääđi ulmen lii uásálistiđ čovgâsubbooht oovtâstpaargon eres algâaalmugijguin aalmugijkoskâsijn ohtâvuođâin sehe viggâđ ovdediđ oovtâstpargo Taažâ já Ruotâ sämitigij nuorâirađijguin.

Haavah

Taa láá oovdânpuohtum nuorâirääđi táálááh já jo nuuhâm haavah.

Ländäri - IS

Ovdâsijđo

Siijđoh láá čuosâttum Tunjin, säminuorâ, mon peri kuávlust maailm tun aasah-uv! Mij halijdep, ete tun kaavnah tääbbin TIÄĐU koččâmušâin, moh smietâttiteh tuu, eromâšávt tagarijn, moh lohtâseh sämmilâšvuotân. Mij halijdep RAVVIĐ, jis tun halijdah huolâidâd tâi koččâmušâidâd miiguin jyehiđ. Toos lasseen mij halijdep eidu Tuu fáárun ovdediđ siijđoid, jyehiđ jieijâd aargâ tâi mudoi peri savâstâllâđ chatist oovtâst eres nuorâiguin.

Nuorâirääđi

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation

Toimâ já pargo

Nuorâirääđi lii vuáđudum Sämitige vuálá ive 2011. Nuorâirääđi váldupargo lii ovdediđ säminuorâi kielâlijd já kulttuurlijd vuoigâdvuođâid já nonniđ säminuorâi identiteet nuorâipargo peht. Ton lasseen nuorâirääđi valmâštâl taid sämitige iävtuttâsâid, alguid, ciälkkámušâid já eres uáivilijd, moh kyeskih säminuoráid.

Konferenseh

Sämitige nuorâirääđi uárnee táválávt kyevti ive kooskâi säminuorâi konferens. Säminuorâi konferens puáhtá ovdediđ jieijâs noomâst ciälkkámušâid, iävtuttâsâid já alguid, moh lohtâseh säminuorâi elimân já pyereestvajemân. Sämitige nuorâirääđi lii uási Säämi Parlamentaarlii Rääđi nuorâirääđist. Parlamentaarlii rääđi vuálásâš nuorâirääđi viggá meiddei orniđ kyevti ive kooskâi tave-eennâmlii säminuorâi konferens.

Uusâ mieldi!

Lah-uv tun perustum servâđ nuorâirääđi tooimân? Čuávuvâš nuorâirääđi aalgât tooimâs ive 2024 aalgâst. Čoovčâ ääigi mij uuccâp uđđâ moovtâ nuorâirääđi jesânijd čuávuváá kyevti ihán!

Kevttimiävtuh já tiätusyeji

Mij čuávvup mii tooimâst Suomâ laavâ já Nuoráid uáivildum viermipargo foorum rähtim eettisijd ravvuid viermist tábahtuvvee nuorâipargo várás.

Tuu jienâ

Tuu siärvádâh – tuu jienâ! Tääbbin tun peesah luuhâđ, keččâđ já kuullâđ aašijn, moh smietâttiteh säminuorâid, säminuorâi aargâst, čoođâčoolmâg pulláreseptist tâi mast peri, mii lii mainâs árvusâš. Tuu jienâ haalijd eidu tuu jienâ, čallum, videon, koveráiđun, ráiđukovveen, muusikin... Vääldi ohtâvuođâ, jis halijdah, ete meid TUU JIENÂ kulloo tääbbin.

Jesâneh

Nuorâirääđist láá saavâjođetteijee, värisaavâjođetteijee já vittâ eres eidusâš jeessân já sii värijesâneh. Eidusiih jesâneh láá nuorâirääđi paje aalgâst 18–28-ihásiih. Nuorâirääđán pyehtih meiddei valjiđ enâmustáá vittâ 15–17-ihášii äššitobdeejeessân. Sämitige čuákkim asâttij nuorâirääđi toimâpajan 2024-2025 čuákkimistis 30.1.2024.

Ohtâvuotâtiäđuh

Vääldi mijjân ohtâvuođâ!

Tuu siärvus

Juávkkuchat

Taat lii juávkkuchat-sijđo, mast mij ornip chattijd merikoskâsávt sierâ almottum aaigij. Chatist savâstâlloo mottoom tiätu teemast, chat-stivrejeijee läiđee. Stivrejeijen láá nuorah já/tâi áámmátlâš rävisolmooš. Savâstâllâm jotá nommâmeerháin.

Vaaljah

Sämitige 21 jesânid já nelji värijeessân väljejuvvojeh sämmilij kooskâst jyehi niäljád ive vaaljâin. Sämikuávlu jyehi kieldâst kalga valjiđ ucemustáá kulmâ ovdâsteijee Sämitiigán. Vaaljâin jienâsteh toh sämmiliih, kiäh láá merkkejum valjâluvâttâlmân. Jienâstemvuoigâdvuotâ addel meiddei vuoigâdvuođâ leđe iävtukkâssân. Čuávuvááh vaaljah uárnejuvvojeh 4.9-2.10.2023.

Tunjin

Rähistâllâmmaister

Nuorâirääđi uásálistij jyehi-ihásii Kesikumikampanjan sämikielâlij Kesikumijguin já Rähistâllâmmaister-seksuaaltiervâsvuotâkoijâdâlmáin. Kuohtuuh pyevtittuvvojii puoh Suomâst sarnum sämikieláid.

Seksuaallâšvuođâ sänikirje

Aalmuglito nuoráid uáivildum seksuaallâšvuođâ sänikirje lii tääl meiddei Suomâst sarnum sämikieláid.

Seksuaaltiervâsvuotâ

Seksuaallâšvuotâ lii mii puohâi äšši. Nuorâirääđi teeman ive 2018 lâi seksuaaltiervâsvuotâ. Ohtsâšpargokyeimin mist lâi väldikodálávt tuáimee Aalmuglitto, mon peht puáhtá ovdâmerkkân torvolávt uuccâđ ravvuid seksuaallâšvuotân lohtâseijee ášijguin.

Mielâtiervâsvuotâ

Mielâtiervâsvuotâ lii tehálâš pyereestvaijeem uási. Tot lii maaŋgâpiälásâš fáddá, moos kuleh eereeb iärrás sosiaalliih koskâvuođah, somelattim sehe meid vuoigâdvuotâ finniđ iše jieijâs eenikielân. Mielâtiervâsvuođâ puáhtá paijeentoollâđ uccâ tavoiguin já motomin meid sáttá leđe viijses jorgettiđ áámmátiše piälán. Mielâ lii maaŋgâpiälásâšvuođâ tááhust imâšlâš pargoniävvu, mast kannat ain anneeđ huolâ. Taan siijđon mij nuurrâp mielâtiervâsvuotân lohtâseijee artikkâlijd.

Algâalmugvuoigâdvuođah

Sämmilij vuoigâdvuođah algâalmugin láá turvâstum vuáđulaavâ 17 § 3 momentist: “Sämmilijn algâalmugin já romaanijn já eres juávhuin lii vuoigâdvuotâ paijeentoollâđ já ovdediđ jieijâs kielâ já kulttuur. Sämmilij vuoigâdvuođâst kevttiđ sämikielâ virgeomâháin lii asâttum lavváin.”

Sämmilij kielâliih vuoigâdvuođah

Sämikielah láá Euroop algâalgâsiih kielah, moh kuleh suomâ-ugrisâs kielâjuávkun. Sämikielah láá nuorttâmerâsyemmilâš kielâi, tego suomâkielâ já eestikielâ káidussuhâkielah. Sämikielah juáhhojeh nuorttâ- já viästárkielâjuávkun. Suomâst sárnojeh kulmâ sämikielâ, tave-, aanaar- já nuorttâsämikielâ. Tavesämikielâ, davvisámegiella, kulá viästárkielâjuávkun. Tot lii meiddei stuárráámus sämikielâ já tot sárnoo Suomâ lasseen Taažâst já Ruotâst. Anarâškielâ já nuorttâlâškielâ (nuõrttsääʹmǩiõll) kuullâv sämikielâi nuorttâjuávkun. Anarâškielâ sárnoo váldu-uásild tuše Suomâ peln, nuorttâlâškielâ meiddei Ruošâ pel Säämist.

Arkkâdâh

Taan uásist tun kaavnah vyerkkejum uđđâsijd nuorâirääđi tooimâst.

Dokumenteh

Far far away, behind the word mountains, far from the countries Vokalia and Consonantia, there live the blind texts away. When she reached the first hills of the Italic Mountains

Koččâmâšah?

Taan uásáduvvâst tun puávtáh koijâdiđ aašijn moh láá mielâst já luuhâđ nuubij koččâmâšâid já toi vástádâsâid.

Äigikyevdil

Tästä osiosta löydät uusimmat uutiset nuorisoneuvoston toimintaan liittyen. Tänne listaamme myös muita ajankohtaisia asioita, jotka voivat kiinnostaa nuoria esimerkiksi mielenkiintoisia työpaikkoja.

Uđđâsumos koččâmâšah

Taan uásáduvvâst tun puávtáh luuhâđ nuubij koččâmâšâid já toi vástádâsâid.