Konfereeʹns teeʹmmen lij äʹrbbvuõđlaž teâtt. Äʹrbbvuõđlaž teâtt kuõskat alggmeeraid samai jiânnai da määŋgtäässʼseld – tõt iʹlla pâi norldõk faktaid leʹbe tääidaid, pâi kõskksaž kuʹsǩǩen mij kulttuur, identiteeʹttʼtem da maaiʹlmǩiõččmõõžžam.
Konfereʹnss lij määusteʹmes da ääv pukid sääʹmnuõrid.
Konfereeʹns väʹlddjäʹrjsteeʹjen tåimm Sääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõs. Nuõrisuåvtõs vaʹsttad nuõrisuåvtõõzz õhttvuõđâst jiõččânji tåimmai pååđ sääʹmnuõri konfereeʹns jäʹrjstummšest kueiʹt eeʹjj kõõsk leʹbe takai jeäʹrab määinast tän tääuʹjben.
Äiʹǧǧ: 14.-15.8.2025
Päiʹǩǩ: Aanaar, (Sajos, Sääʹm-museo Siida, Vasatokka)
Temá: äʹrbbvuõđlaž teâtt
Iʹlmmtõõttmõš konferenssa lij ååʹn äävai!
Kåčč Sääʹmnuõri konferenssa 2025
Iʹlmmtõõttmõš
Iʹlmmtõõttmõš ouddâl 8.8.2025 čiâss 23.59.
Sääʹmnuõri konfereʹnss 2025: Programm
Neljdpeiʹvv 14.8.2025
Päiʹǩǩ: Sääʹmkulttuurkõõskõs Sajos
8.00–9.00 Tueʹlesporrmõš Vasatokkast
9.00–9.15 Õhttsažjååʹđtummuš Riutulast Aanra
9.15–9.30 Tueʹleskååʹff Sajoozzâst
9.30 Alttummuš: Auditorio Dolla
9.30–9.45 Saakkvuârr: nuõrisuåvtõõzz saaǥǥjååʹđteeʹjj
Niila-Juhán Valkeapää
9.45–10.00 Saakkvuârr: Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteeʹj sâjjsaž
Tuomas Aslak Juuso
9.50–10.00 Videotiõrvvʼvuõtt: Liikkeem-, sportt- da nuõriminister
Mika Poutala
10.00–10.20 Vuäʹniǩjieʹllikartt: Áhkuin (oʹhj. Sunná Nousuniemi da Tuomas Kumpulainen)
10.20–10.50 Saakkvuârr: Musikkpedagoog, juõiggi
Laura Tapiola
10.50–11.00 Kõhtt
11.00–12.00 Õõlmâsceälkkmõš tuâjjpääʹjj
12.00–12.10 Õhttsažsnimldõk ouddâl kõskkpeiʹvvporrmõõžž
12.10–13.00 Kõskkpeiʹvvporrmõš Čaijust (Konfereʹnss taʹrjjad)
Tuâjjpääʹj äʹlǧǧe kõskkpeiʹvvporrmõõžž mâŋŋa, vuässõõđjin vueiʹtlvažvuõtt vaʹlljed kueʹhtt jeeʹres tuâjjpääʹj
13.00–14.30 Tuâjjpääʹj vueʹss 1 (Rievdan, Sámi duodji, Cap-Share, SápmiDem)
14.30–15.00 Kååʹffkõhtt Čaijust (Konfereʹnss taʹrjjad)
15.00–16.15 Tuâjjpääʹj vueʹss 2 (Syke: IKForest, Kaʹdrel)
16.30 Jååʹđtõs päikka Vasatokka
19.00 Jeäʹǩǩesbuʹffet Vasatokkast (Konfereʹnss taʹrjjad)
20.30 Säuʹnn pääiʹǩest Vasatokka
21.30 Jååʹđtõs Vasatokkast Aanra
Piâtnâc 15.8.2025
Päiʹǩǩ: Sääʹm-museo Siida
8.00–9.00 Tueʹlesporrmõš Vasatokkast
9.00–9.15 Õhttsažjååʹđtõs Riutulast Aanra
9.20 Konfereʹnsspeeiʹv äävummuž da peeiʹv programm: Siida auditorio
9.30–10.00 Looǥǥâlm: Sääʹmǩiõtt-tuâjjneǩ, čeäppõõzzi maister
Anniina Turunen
10.00–10.30 Master class: Ǩiõttǩeeʹrjteei, oʹhjjeei da ǩeʹrjjneǩ
Suvi West
10.30–11.30 Sääʹm-museo Siida Finna tuâjjpääʹjj
11.30–12.30 Kõskkpeiʹvvporrmõš museo resttrantt Sarrittist (Konfereʹnss taʹrjjad)
12.30–13.15 Tuâjjpääʹj: (Rievdan –hanke, Sámi duodji) (peštt 45 min)
13.15 Õõlmâsceälkkmõõžž čuäjtõõllmõš da noorrmõš
13.30 Õõlmâsceälkkmõõžž ouddmõš Sääʹmteeʹǧǧ eeʹttǩeeʹjid
13.45 Loppsaakkvuârr
14.00 Kõhtt
14.20 Pukid vuässõõđjid museokueʹssjummuš Siidast määustem
14.20 Sääʹm čeäppõsneeʹǩǩ Jouni S. Laiti da Kirsi M. Paltto čuäjtâʹlle jiijjâs čuäjtõõzzâs “Geahčan botniid duohkái – Katse pohjien toiselle puolen” Siidast
Kõõččmõõžž da lââʹssteâđ:
Nuõrisuåvtõõzz projeʹktt-tuâjjlaž
Lifu Torikka
Teʹl. 044 902 4833
Nuõrisuåvtõõzz konfereeʹns tuâjj-joouk saaǥǥjååʹđteeʹjj
Niila-Juhán Valkeapää
Tuâjjpõõrt
SápmiDem
SápmiDem-projeʹktt jääʹrjast vuârrvaaiktõõzzlaž tuâjjpääʹj säʹmmlai demokraattlaž vuässõõttmõõžž vueiʹtlvažvuõđin ânnʼjõž mäddââʹnnemkonfliiktin. Alggmeer maaiʹlmveiddsânji liâ äuʹǩǩääm pååđ da tiõttu vuâđđõõvvi ouddmiâsttmõõžž vuâđđjurddi (free, prior and informed consent, FPIC) vuässõõđeeʹl viõkkšubun mäddâânnmõõžž plaanummša da tõõzz õhttneei tuʹmmstõktuõjju. Miâsttmõõžž kuõskki tuʹmmstõõǥǥ maadard õhttsažkååʹdd seʹst åårrjen jiõllum saǥstõõllmõš tõʹst, mâid miâsttmõš miârkat. Čiõlǥtep vuäʹnkânji ouddmiârkid jeeʹres alggmeerai kõskkvuõđâst da saǥstõõllâp vueiʹtlvažvuõđin, koid ouddmiârkkân ođsmõõvvi sääʹmteʹǧǧlääʹǩǩ säʹmmlai mäddâânnmõõžž plaanummša vuässõõttmõʹšše põhtt.
Tuâjjpääʹj ǩieʹssi: Rauna Kuokkanen, Iiris Tuominen
Ǩiõll: tâʹvvsääʹmm, lääʹdd
Tuâjjpääʹjj lij pieʹǩǩ Lappi universiteeʹttest teâuddjâʹttemvuâla SápmiDem-projeeʹkt tuʹtǩǩummuž. Tuâjjpääʹj vuässõõđi jiâ šõõdd tobddâmnalla õlmstõttum tuʹtǩǩeempuuʹtʼtõõzzin, jiâ-ǥa tuâjjpääʹjest noor persoonteâđaid.
Lââʹssteâđ SápmiDem-projeeʹktest: https://sapmidem.org/
Lââʹssteâđaid tuʹtǩǩummša vuässõõttmõõžžâst oudd projeeʹkt jååʹđteeʹjj, aarktlaž alggmeertuʹtǩǩummuž tuʹtǩǩeemprofessor Rauna Kuokkanen: rauna.kuokkanen@ulapland.fi
Rievdan – Muutos -haʹŋǩǩõs
Mon da muuttâs
Tâʹvv pirrõõzzam lij mottjeʹmmen jåʹttlânji. Mõõn miõl leäk täʹst? Mâid vueiʹtlvažvuõđid leʹbe vaʹǯǯtõõzzid muttâz poʹhtte puäʹđeen? Mâid tõt miârkat tuʹnne?
Rievdan-čeäpp-pääʹjest raajak jiijjad snimldõõǥǥâst muõrrvuâlže seʹrddemkartt-tuejjõõzz, koon vuäitak lââʹssen jiõčč teevvad jiijjadnalla da pueʹreed scrap- da kollaastekniikkain. Piâzzak ehdted jurddjid leʹbe peäʹlestvälddmõõžžid muttâz teeʹmest da vuässõõttâd še pop-up čuäjtõʹsse.
Rääʹǩǩes päiʹǩǩ – Ráhkis báiki
Rievdan-korttpääʹjest kovvõõlak pirsteeʹl da kälkkeeʹl tuʹnne miârkteeinallšem leʹbe vääžnai pääiʹǩ. Koort tuâkka ǩeeʹrjtak, mii päiʹǩǩ lij tuʹnne jiijjâsnallšem. Vuäitak lookkâd haaʹleen teeʹkst jiõʹnne da tõt ruõkkât pieʹǩǩen õhttsallaž tuejjõõzz. Koortin da jiõntum teeʹkstin raajât
pieʹllkåvvaz maʹlle installaatio. Tuejjõs šâdd pieʹǩǩen “Kuâsttjeeʹjjen tuejjuum” -õhttsažčuäjtõõllmõõžž Arktikum Valo galleriast, Ruäʹvnjaarǥâst 2.8 – 12.10.2026.
Tuâjjpääʹj ǩieʹssi: Korinna Korsström-Magga, Mirja Hiltunen, Ante Jalvela
Ǩiõll: tâʹvvsääʹmm, lääʹdd, eŋgglõsǩiõll
Syke: IKForest
Mieʹcci vaaldâšm da alggmeervuõiggâdvuõđ
Indigenous Knowledge and Arctic Forests –haʹŋǩǩõõzz tuâjjpääʹjest vuässõõđi peäʹsse mainsted vuâmmšõõzzin da tuõivvjin õhttneeʹl mieʹcci suõjjlummša da mååusat maacctummša. Nuõri tobdlmid mieʹccin šõddâm muttsin da jiijjâs vaaiktemvueiʹtlvažvuõđin tõi valdšma ǩiõttʼtõõlât toiʹmmjemnallšem da kreevsõs haʹrjjtõõzzi pääiʹǩ. Tuâjjpääʹj puättmõõžžid ââʹnet anonyymân haʹŋǩǩõõzz lopprapoort ǩeeʹrjtummša.
Tuâjjpääʹj ǩieʹssi: Inka Musta, Luâđ da Anni-Sofia Niittyvuopio, IKForest-haʹŋǩǩõs
Tuâjjpääʹj ǩiõll: tâʹvvsääʹmm, lääʹdd leʹbe eŋgglõsǩiõll vuässõõđji ǩiõlltääid mieʹldd
sni. Ville-Riiko Fofonoff
CAP-SHARE -haʹŋǩǩõs
CAP-SHARE-haʹŋǩǩõõzz tuâjjpääʹjest harjjnet luâđmääŋghämmsažvuõʹtte mainnsijååʹđtem da äʹrbbvuõđlaž materiaali noorrmõõžž veäkka. Tuâjjpääʹjest mättjet, mäʹhtt teâtt luâđast šâdd määdd fiʹttjummšest da äʹrbbvuõđlaž vuõʹjjin. Äʹrbbvuõđlaž tääidai silttummuš raavad õhttvuõđ maddu da luõttu. Samai vääžnai äʹrbbvuõđlaž tääidai raʹvvjummuš lij nuõrid. Õhttsaž toobdâlm da ođđ mättjummuš tuärjja kulttuuridentiteeʹtt raʹvvjummuž da räʹjje ođđ vueiʹnnemkuuʹlmid tõõzz, mäʹhtt luâtt da äʹrbbvuõđ vueiʹtte leeʹd pieʹǩǩ aarǥ da pueʹttiääiʹj. Täʹst tuâjjpääʹjest äʹrbbvuõđlaž teâđ täiddai jueʹǩǩe silttummšes da vieʹǩǩte raaveed õhttvuõđ maddu, luõttu, ǩiõʹlle da kulttuuʹre. Kõõččmõõžžâst åårrai tääid vieʹǩǩte kulttuuräʹrbbvuõđ da luâđ määŋghämmsažvuõđ seeiltummšest.
Tuâjjpääʹj ǩieʹssi: Ánte Mihkkal Gaup
Ǩiõll: tâʹvvsääʹmm
Kaʹdrel tuâjjpääʹjj
Kaʹdrel lij nuõrttsäʹmmlai äʹrbbvuõđlaž siõrr. Kaʹdreeʹl siõrât äʹrbbvuõđlânji paarrlõõǥǥi leʹbe jooukâst, da tõt âânn seʹst hääʹsǩes siõrid, håʹt mâka ååʹreskääʹnnǩeâsttõõllmõõžžid da jeeʹresnallšem läuʹǩǩmaallid. Kaʹdreeʹl čuõjldââʹttet täujja garmaanin. Kaʹdrel lij vuäǯǯam vaaiktõõzzid ouddmiârkkân fransk- da ruõšš sieʹbrrkruuggsiõrin, leša tõõzz liâ šõddâm jiijjâs nuõrttsäʹmmlai spesiaaljiijjâsnallšemvuõđ. Siõrr lij leämmaž vääžnai vueʹss õhttsallaš jieʹllem da tõn veäkka leät rajjum da âʹlnn õnnum sosiaalʼlaž köskkvuöđid. Ânnʼjõõžžâst kaʹdreeʹl mättʼtet da čuäʹjtet täujja feʹsttvaalin leʹbe kulttuurnoorõõttmõõžžin, da tõt lij še sääʹm kulttuuräʹrbbvuõđ jälltemtuâjj.
Vuässõõđeeʹl kaʹdreltuâjjpäjja mättjak siõrrâd nuõrttsäʹmmlai äʹrbbvuõttsiõr. Siõrr lij joukksiõrr, nääiʹt ij taarbâž smiõttâd paar!
Tuâjjpääʹj ǩieʹssi: Kaʹdrel äʹrttel
Ǩiõll: lääʹdd, eŋgglõs, leša še sääʹmǩiõl vuäitt ââʹnned.
sni. fiiʹlmest: Paavvâl Taannâl Tiina
Sámi Duodji ǩiõtt-tuâjjpääʹjj
Sámi Duodji jäʹrjstem ǩiõtt-tuâjjpääʹjest piâzzak raajjâd ohjjeei vieʹǩǩin hiâlpptuejjsa ââʹnnemneävv äʹrbbvuõđlaž materiaalin.
Tuâjjpääʹj ǩieʹssi: Marianne Ketola
Ǩiõll: tâʹvvsääʹmm, lääʹdd
Sääʹm-museo Siida Finna
Mii Finna lij, mõõk puk toʹben käunnʼje da mäʹhtt tõn vuäitt ââʹnned? Täʹst tuâjjpääʹjest tobdstõõđat Sääʹm-museo Siida Finna da tõn ââʹnnemvueiʹtlvažvuõđid. Piâzzak vueiʹnned, måkam jeeʹresnallšem siiskõõzz Finnast liâ ååʹn da nuuʹbb beäʹlnn smiõttâd õõutsââʹjest tõn, mäʹhtt Finna vuäitčeš veâl viikkâd ooudårra. Lââʹssen pueʹttmen viiŋk Finna-kääzzkõõzz âânnmõʹšše da ooccmõõžžid.
Tuâjjpääʹj ǩieʹssi: Anna-Leena Pyylampi, haʹŋǩǩõskoordinaattor Sääʹm-museo Siida
Ǩiõll: tâʹvvsääʹmm, lääʹdd
Jueʹǩǩep siʹjjid tuâjjpaaʹjid, ǩeäk liâ iʹlmmtõõttâm tõid da ǩiččlõõttâp väʹldded tuõivvjid lokku.
Sääʹmnuõri konferenss vuäitt uʹvdded jiijjâs nõõmin õõlmâsceälkkmõõžžid, čuäjtõõzzid da aalǥtõõzzid, kook õhttne sääʹmnuõri jieʹllemåårrmõʹšše da pueʹrrjieʹllma.