Nuoraidráđđi jorgalahttá arvedávgesániid sámegielaide
Čuovvovaš buolva arvedávgesápmelaččain oažžu šaddat bajás nu, ahte sii nákcejit muitalit iežaset identitehtas sámegillii.
Sámedikki nuoraidráđđi jorgalahttá Seta rs:a arvedávgesániid anáraš-, nuortalaš- ja davvisámegillii ja almmustahttá daid nuoraidráđi dieđihan- ja rávvensiidduin. Sátnerádju čohkke oktii sohkabealle- ja seksuálavehádagaid guoski doahpagiid ja tearpmaid. Vaikke sátnerájus rahppojit maiddái eará sánit ja temát, mat laktásit arvedávgeservošii ja dan birrasii, lea dan váldosisdoallun sohkabeali ja seksuála orientašuvnna máŋggahámatvuohta.
“Arvedávgesániid jorgaleapmi lea vuogas joatkka árat jorgaluvvon seksualitehta sátnegirjái. Jorgalemiin tearpmaid bastit fállat arvedávgesápmelaččaide sániid iežaset meroštallamii, muhto maiddái lasihit sin oktiigullevašvuođa sámeservošii ja sámeservoša arvedávgediđolašvuođa”, gávnnaha nuoraidráđi ságajođiheaddji Anni-Sofia Niittyvuopio.
Sátneráju jorgaleapmi ja čohkken lea dehálaš sámenuoraid seksualitehta- ja sohkabealleidentitehta ovdáneapmái. Sátneráju vehkiin sii bastet meroštallat iežaset ja gulahallat eará arvedávgesápmelaččaiguin maiddái stáhtaid rájáid badjel. Sátnerádju ii goittotge bastte ollásit fáhtet arvedávgesápmelaččaid máŋggahámatvuođa, dasgo juohkehaččas lea iežas vásáhus nu iežas go identitehta birra. Sátneráju jorgalemiin nuoraidráđđi geahččala maiddái álggahit ságastallama seksualitehta- ja sohkabeallevehádagaid vuoigatvuođain ja sajádagas sámeservošis.
Jorgalanbargu dahkko terminologiija oasil ovttas Sámi Giellagálduin. Máŋggaid sániide gávdnojit juo Sámi Giellagáldu giellajuhkosiin normerejuvvon tearpmat. Jorgalanbargguin čohkkejuvvojit sánit, mat leat juo gávdnomis, olahahtti ja álkit logahahtti hápmái. Ođđa tearpmaid buohta lágiduvvojit bargobájit arvedávgesápmelaččaide ja ná arvedávgesearvvuš lea mielde ođđa tearpmaid ovddidanbarggus.
Diehtu sátneráju jorgaleamis lea juksan sámenuoraid stáhtarájáid badjel. Nuoraidráđđi sávvá oktasašbarggu sátneráju viidásabbot lávdadeapmái ja vejolaččat sátneráju jorgalahttima várás maiddái eará sámegielaide.
Lassidieđut:
Anni-Sofia Niittyvuopio
Sámedikki nuoraidráđi ságajođiheaddji
+358 40 7082 072
anni-sofia.niittyvuopio(at)samediggi.fi
Elli-Marja Hetta
Nuoraidčálli
050 382 5179 / 010 839 3134
elli-marja.hetta(at)samediggi.fi
Oahpásmuva maiddái
Sámediggi ohcá mearreáigásaš prošeaktabargi nuoraidráđi De2! -fidnui
Prošeaktabargi bargun lea sámegielat ja kulturvuđot nuoraidbarggu ovddideapmi sámeguovllu gielddain prošeaktaplána mielde ovttas Sámedikki nuoraidráđiin ja fitnu stivrenjoavkkuin.
Nuoraidráđđi oassálasttii ON:id eamiálbmogiid bissovaš forumii
Sámedikki nuoraidráđi ságadoalli Rosa-Máren Juuso ja várreságadoalli Helmi Ljetoff oassálasttiiga ON:id eamiálbmogiid bissovaš forumii (UNPFII) New Yorkas. Foruma 23. čoahkkima temán lei eamiálbmogiid iešmearridanvuoigatvuođa nannen ON:id eamiálbmogiid vuoigatvuođaid guoski julggaštusa oktavuođas: eamiálbmogiid nuoraid jiena deattuheapmi.
Nuoraidráđi ságajođiheaddjit leat válljejuvvon
Sámedikki nuoraidráđi ságajođiheaddjin válljejuvvui Rosa-Máren Juuso Gárasavvonis ja várreságajođiheaddjin Helmi Ljetoff Helssegis.
Nuoraidráđđi doaibmabadjái 2024-2025 ásahuvvon
Sámedikki čoahkkin ásahii nuoraidráđi doaibmabadjái 2024-2025 čoahkkimisttis 30.1.2024.
Sámenuoraid deaivvadeamit
Diibmá čakčat ordnejuvvon nuoraidráđi astoáiggedoaimma turnea oažžu joatkaga friddjahápmásaš deaivvademiid hámis. Mielde leat materiálat sámedujiide ja lávdespealut. Eahkediid doallat skábmamánu áigge Oulus, Roavvenjárggas ja Gárasavvonis. Eahkedat leat oaivvilduvvon sámenuoraide badjedási ahkásaš nuorain gitta 30-jahkásaččaide.
Oza mielde dahje evttot lahtu Sámedikki nuoraidráđđái doaibmabadjái 2024-2025
Ohcat nuoraidráđđái movttegis ja aktiivvalaš sámenuoraid miehtá Suoma ovddidit sámenuoraid áššiid. Nuoraidráđi válljemis váldojuvvo vuhtii, ahte lahtut ovddastit nu viidát go vejolaš olles sámeguovllu ja maiddái sierra giellajoavkkuid. Válljemis čuvvo maiddái sohkabeliid gaskasaš dásseárvu. Nuoraidráđi lahtut eai dárbbaš leat sámedikki lahtut.
Nuoraidturnea beaivemearit almmustahtton
Nuoraidráđđi ordne čakčat 2022 sámenuoraide čujuhuvvon astoáiggi doaimma turnea. Nuoraidturnea ordnemiin vástida nuoraidráđi prošeaktabargi Miia Ruokojärvi. Turnea beaivemearit leat dál čielggaduvvon.
Nuoraidráđđi lágida nuoraidturnea
Nuoraidráđđi lágida čakčat 2022 sámenuoraide dárkkuhuvvon asttuáiggedoaimma turnea. Nuoraidráđi prošeaktabargin lea álggahan Miia Ruokojärvi.
Nuoraidráđđi ordne seminára sámediggelága ođasmahttimis 11.10.2022
Nuoraidráđđi ordne seminára sámediggelága ođasmahttimis Helssegis. Seminára temán lea Sámenuoraid boahttevuođa huksemin. Dilálašvuohta ordnejuvvo Pikkuparlamentta Álbmotinfos maŋŋebárgga 11. golggotmánus diibmu 8.05–10.00.
Nuoraidráđđi gáibida duohtavuođa- ja soabadankommišuvnna barggu joatkima
Sámediggi mearridii badjelmearálaš dievasčoahkkimis 9.8.2022 sirdit duohtavuođa- ja soabadankommišuvnna komissáraid válljema ovddos guvlui ja váldit duohtavuođa- ja soabadanproseassa joatkka oasil bottu. Bottu áigge čielggadit ráfis, mo proseassa sáhttit joatkit ja joatkit maiddái dan čielggadeami, maid sámi searvvuš áššis jurddaša.
Nuoraidráđđi lágida Eanodaga guovllu sámenuoraide dorvvolaš saji ságastallandilálašvuođa
Boađe ságastallat ja oahppat Eanodaga guovllu sámegávttis ja sierra sogaid goarrunvugiin.
Sámediggi almmuha ohcan láhkai mearreáigásaš prošeaktabargi doaimma
Prošeaktabargi bargguide gullá ee. sámegielat ja -kultuvrra mieldásaš astoáiggedoaimma ovddideapmi ovttasbarggus nuoraidráđiin ja sámenuoraide čujuhuvvon nuoraid astoáiggedoaimma gierdomátkki plánen ja ollašuhttin.
”Systema lea beahttán váldoálbmogage” —Dihtosis-prošeakta sápmelaččaide laktáseaddji diehtemeahttunvuođa burgin
Sámedikki nuoraidráđđi lea oassálastán kollaboratiivvalaš pro gradu -bargui, mas dutkojuvvui Dihtosis-prošeavtta váikkuhus. Dutkamuš čujuha, ahte diehtu sápmelaččain lea menddo unnán ja dan dihtii sápmelaččat ja sámenuorat vásihit ainge givssideami, rasismma ja vaššiságaid.
Leatgo 18 - 29 jahkásaš sámenuorra ja liikot filmmaide?
Oassálaste davviriikkalaš Northern Script -giehtačállingilvui iežat eatnigillii!
Nuoraidráđđi oassálastá ON:id eamiálbmogiid bissovaš forumii
Nuoraidráđi várreságadoalli Maria Mäkinen oassálastá ON:id eamiálbmogiid bissovaš forumii (UNPFII) 25.4.-5.5.2022 New Yorkas. Foruma 21. sešuvnna oaivetemán lea “Indigenous peoples, business, autonomy and the human rights principles of due diligence including free, prior and informed consent”.