Ooʒʒ mieʹldd!

Oouʹdab šõddmõõžž

Nuõrituâjj

Nuõrisuåvtõõzz õhtt väʹlddtäävtõõzzin lij viikkâd ooudâs sääʹmǩiõllsa da -kulttuur meâldla nuõri- da âsttääiʹj tåimmʼmõõžž. Täävtõssân lij raaveed sääʹmnuõri identiteeʹtt, vuässadvuõđ da õõutverddsažvuõđ di viikkâd ooudâs tääʹssäärv. Tän seeidast čiõlǥtet nuõrisuåvtõõzz tåimmam-maallid, koin tõt raavad sääʹmǩiõllsaž nuõritåimmʼmõõžž. Ǩiiʹccest še pueʹttiääiʹj šõddmõškalenteera / puõʹtti šõddmõõžž!

Sápmi Pride: õõutsââʹjest ooumažvuõiggâdvuõđi peäʹlest

Teärmmazjoous eunnsaž Sääʹm liipp vuâlla noorõõđât ǩieʹzzi peälšted da juuʹhlʼjâʹtted õõutverddsažvuõđ di vuõiggâdvuõđ räʹǩsted. Leša mii šõddmõõžž tuâǥǥast lij, što mäʹhtt vueʹlǧǧed mieʹldd tåimmjummša? Täid vaʹsttad âʹbrrjohss-säʹmmlaž Anne Olli. Looǥǥ še viiŋkid šõddmõõžž jäʹrjstummša!

Âʹbrrjohss-sannõõzz sääʹmǩiõʹlle

Nuõrisuåvtõõzz jåårǥlâʹttem seksuaalʼlažvuõđ sääʹnnǩeʹrjj taʹrjjad teâttpaʹǩaatt pukin kooumin sääʹmǩiõlin. Eeʹjjest 2018 alttuum da 2019 valmštõõvvâm jåårǥlâʹttemprojeʹktt jåttji, ǥu haaʹliim taʹrjjeed nuõrid teâđ seksuaalʼlažvuõđâst da seämmavuâra smeʹllkâʹtted sääʹmǩiõl âânnmõʹšše.

Õõuʹdab vuäzzla

Ooʒʒ nuõrisuåvtõõzz äʹšštobddivuäzzlõʹžžen

Leäk-a 15-17 ekksaž sääʹmnuõr? Haaʹlääk-a piâssâd vaikkted sääʹmnuõri aaʹššid, tobdstõõttâd da vuârrvaikkted järrsin sääʹmnuõrin? Ooccâp nuõrisuåvtõõzz äʹšštobddjen aktiivlaid sääʹmaaʹššin älšmõõvvâm nuõrid pirr Lääʹddjânnam.

Nueʹđđseʹrddem

Uccjooǥǥlaž dåhttar Heidi Eriksen lij kõskkääm tuâjstes miõlltiõrvâsvuõʹtte. Son toobdast tuâjstes, mäʹhtt äärblõõvvi trauma vueiʹtte puʹhtted õtkksid še puõlvvõõǥǥi tuâǥǥast. Kulttuur jeäʹl kuuitâǥ ravvsânji nuʹtt vueʹstt- ǥu mieʹttpiõggâst, nuʹtt õhttu ǥu õõutsââʹjest. Kuärgg da ilbbâdvuõtt identiteeʹttest da sokkpreeddnest lij pâi kaunnâmnalla, da veäʹǩǩvueʹjj liâ taʹrjjeemnalla!

Sääʹmnuõri konfereʹnss 2025

Konfereeʹns teeʹmmen lij äʹrbbvuõđlaž teâtt. Äʹrbbvuõđlaž teâtt kuõskat alggmeeraid samai jiânnai da määŋgtäässʼseld – tõt iʹlla pâi norldõk faktaid leʹbe tääidaid, pâi kõskksaž kuʹsǩǩen mij kulttuur, identiteeʹttʼtem da maaiʹlmǩiõččmõõžžam.

Sääʹmǩiõll miõltiõrvâsvuõtt-tuâjast 

Miõlltiõrvâsvuõđ ämmatneeʹǩǩ Niila Rahko niõǥǥõssân lij sääʹmkulttuurmeâldlaž soti -kääzzkõõzz Sääʹmjânnmest. Muʹvddem sââʹjest sääʹmǩiõl lij miõlltiõrvâsvuõtt-tuâjast, de mii lossâdmiõllvuõtt vuõiʹǧǧest i-lij? Looǥǥ še Rahko viiʹŋǩid someeʹje!

Sääʹmnuõri konfereʹnss 2021

Konfereeʹns teeʹmmen lij äimmõsmuuttâs. Aarktla alggmeer toʹbdde äimmõsmuttâz kõrrsubuin. Sääʹmnuõr liâ jeärbõʹžžen peʹcclõõžžâst äimmõsmuttâz vaikktõõzzâst säʹmmlai äʹrbbvuõđlai jieʹllemvueʹjjid da sääʹmkulttuuʹre.

Säʹmmlaž lääʹmes oummui vuõiggâdvuõđi lokku välddmõš

Säʹmmla lie EU da Lääʹddjânnam oʹdinakai vuõiggâdvuõttlânji toobdstum alggmeer. Säʹmmla kuõskki spesiaalvuõiggâdvuõđi mieʹrren lij raajjâd tuõʹttvueʹǩǩsõs tääʹssäärv da õudldõõzzid alggmeerkulttur da tõn jiiʹjjesnallšemvuõđi seillmõʹšše ânnʼjõžääiʹjest di pueʹttiääiʹjest. Lääʹjjest toobdstum alggmeervuõiggâdvuõđid feʹrttai staaneed õõutnalla pukid joouk vuäzzlaid. Jeäʹrben feʹrttai hoʹhssjed, što säʹmmlaž lääʹmes oummu vuäiʹtte taarbšed jeeʹresnallšem tuärjjõõzz ǥu väʹlddnarooʹde kuulli lääʹmes oummu.

Staani sââʹj vuäʹpstõs

Nuõrisuåvtõõzz staani sââʹj vuäʹpstõs lij jeärraz mieʹldd škoouli, organisaatioi, tuâjjpaaiʹǩi da šõddmõõžži ââʹnnem diõtt da tõin raajât tääʹssärvvsaž tuåimmjummuž. Pukid staani da mooddai sââʹj raajjmõš lij vääžnai še sääʹmõhtsažkååʹdd seʹst.

Teeʹst

Leäk-a kâllnam? Tueʹjjed teeʹst! Vuäitak še eʹtǩǩeed miʹjjid maacctõslomaakk pääiʹǩ, måkam teeʹstid haaʹleʹčiǩ tuejjeed.

Miâsttmõš

Seksuaalʼlaž jiõččmieʹrreemvuõiggâdvuõtt lij õhtt seksuaalvuõiggâdvuõđin, kook kueʹsǩǩe miʹjjid juõǩǩʼka. Tõõzz õhttan ravvsânji miâsttmõš: tuʹst lij lååʹpp ǩeâlddõõttâd tuâjain, koid jiõk haaʹled vuässõõttâd. Seksuaalʼlaž tuâjaid taarbšet pâi miâsttmõš.

Meeraikõskksaž tåimmʼmõš

Nuõrisuåvtõs tuejjad õhttsažtuâj jeeʹres nuõriorganisaatioi da–orgaanisaatioivuiʹm meersânji da meeraikõõsǩeld. Sääʹmteeʹǧǧ tuâjjriâššmõõžž mieʹldd nuõrisuåvtõõzz tuâjaid koʹlle nuʹtt sääʹmnuõri meersaž da meeraikõskksaž ohttsažtuâj ooudâsviikkmõš ǥu še õhttsažtuâjj nuõri aaʹššid hoiʹddjeei meeraikõskksaž organisaatioivuiʹm da tåimmorgaanivuiʹm. Nuõrisuåvtõõzz mieʹrren lij vuässõõttâd jäänab aktiivlubun õhttsažtuõjju jeeʹres alggmeeraivuiʹm meeraikõskksaž õhttvuõđin da ǩiččlõõttâd viikkâd õhttsažtuâj Taarr da Ruõcc Sääʹmtiiʹǧǧi nuõrisuåvtõõzzivuiʹm ooudâs.

Meeraikõskksaž tåimmjummuš

Sääʹmteeʹǧǧ tuâjjriâššmõõžž mieʹldd nuõrisuåvtõõzz tuâjaid kooll spraavâd õhttsažtuâj nuõri aaʹššid håiddai meersaž da meeraikõskksaž organisaatioi da tåimmorgaanivuiʹm. Nuõrisuåvtõõzz jõrddmõššân lij vuässõõttâd jäänab da leeʹd aktiivlab õhttsažtuâj beäʹlnn jeeʹres alggmeeraivuiʹm meeraikõskksaž õhttvuõđin di ǩiččlõõttâd ooudâsviikkâd õhttsažtuâj Taarr da Ruõcc Sääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõõzzin.

Haʹŋǩǩõõzz

Čiõʹlǧǧõõzzâst nuõrisuåvtõõz tuej vueʹlnn åårrai da juʹn puuttâm haʹŋǩǩõõzz.

Ländäri - KS

Ouddseidd

Seiddõs lij jurddum Tuʹnne, sääʹmnuõrr, jälstak teʹbe koon åʹrnn maaiʹlm täättas! Haaʹleep, što kaaunak tääiʹben TEÂĐ tuʹnne õõmâs kõõččmõõžžin, jeäʹrben nåkam aaʹššin, kook kueʹsǩǩe säʹmmlažvuõđ. Haaʹleep VUÄʹPSTED, jõs haaʹlääk huõlad leʹbe kõõččmõõžžad mijvuiʹm jueʹǩǩed. Lââʹssen haaʹleep samai Tuu mieʹldd viikkâd ooudâs täid seeidaid, jueʹǩǩed jiijjad aarǥ leʹbe muđoi pâi chaʹtjed õõutsââʹjest jeeʹres nuõrivuiʹm

Nuõrisuåvtõs

Tuåimmjummuš da tuejj

Nuõrisuåvtõs lij aalǥtum Sääʹmtiiʹǧǧi vuâlažvuõʹtte eeʹjjest 2011. Nuõrisuåvtõõzz vueiʹvv-vueʹǩǩšõs tuejjan lij viikkâd ooudâs sääʹmnuõri ǩiõlʼlaž da kulttuurlaž vuõiggâdvuõđid di nââneed sääʹmnuõri identiteett nuõrituej pääiʹǩ. Lââʹssen nuõrisuåvtõs valmštââll tõid sääʹmtiiʹǧǧi čuäjtõõzzid, aalǥtõõzzid, ceâlklmid da jeeʹres peäʹlestvälddmõõžžid, kook kueʹsǩǩe sääʹmnuõrid.

Konfereens

Sääʹmtiiʹǧǧi Nuõrisuåvtõs reäšš nooʹrmeld kueiʹt eeʹjj kõõski sääʹmnuõri konfereens. Sääʹmnuõri konferenss vuäitt uʹvdded jiijjâs nõõmin õõlmâsceälkkmõõžžid, čuäjtõõzzid da aalǥtõõzzid, kook õhttne sääʹmnuõri jieʹllemåårrmõʹšše da pueʹrrjieʹllma. Sääʹmtiiʹǧǧi Nuõrisuåvtõs lij vueʹss Sääʹm Parlamentaarla Suåvtõõzz nuõrisuåvtõõzz. Parlamentaarla Suåvtõõzz vuâllsaž nuõrisuåvtõs ǩiččlââtt še riâššâd kueiʹt eeʹjj kõõski tâʹvvjânnamla sääʹmnuõri konfereens.

Ooʒʒ mieʹldd!

Leäk-a älšmam vueʹlǧǧed mieʹldd nuõrisuåvtõõzz tuåimmjummša? Puõʹtti nuõrisuåvtõs alttad tuåimmjummšes eeʹjj 2026 aalǥâst.

Tuu jiõnnad

Tuu õhttsažkåʹdd – tuu jiõnnad! Tääiʹb piâzzak lookkâd, ǩiõččâd da kulddled sääʹmnuõrid õmmsin aaʹššin, sääʹmnuõri aarǥâst, miõllviõʹlǧǧesleiʹbbreseeʹptin leʹbe koʹst täättas, mii lij mainnâz ärvvsaž. Tuu jiõnnad haaʹlad samai tuu jiõnnad, ǩeeʹrjteeʹl, videonalla, kartträiddan, räiddkarttân, musikkân... Vääʹld õhttvuõđ, jõs haaʹlääk, što še TUU JIÕNNAD kollai tääiʹben.

Vuäzzlažčuäjtõõllmõš

Nuõrisuåvtõs nårrai saaǥǥjååʹđteeʹjest, vääʹrrsaaǥǥjååʹđteeʹjest da viiđâst jeeʹres väʹlddveärlaž vuäzzlast da sij vääʹrrvuäzzlain. Väʹlddveärlaž vuäzzlai ââʹǩǩ lij nuõrisuåvtõõzz altteen 18-28. Nuõrisuåvtõʹsse vueiʹtet še vaʹlljeed tuåimmjempââʹjest šõõrčeeʹl jäänmõsân vitt 15-17-âkksa äʹšštobddivuäzzla. Sää´mtee´ǧǧ sååbbar nõõmti nuorisuåvtõõzz tuåimmpââi ee´jjid 2024–2025 såbbrõššum såbbrest 23.9.2024.

Õhttvuõtt-teâđ

Vääʹld miʹjjid õhttvuõđ!

Joukkchat

Tät lij joukkchatt-seiʹdd, koʹst riâššâp chat-saaǥǥstõõllmõõžžid ääiʹjpooddin, koin iʹlmmtep jeeʹrab. Chatin mainstet õõut mieʹrruum teeʹmen, koon chat oʹhjjeei jååʹđat. Oʹhjjeeʹjen lie nuõr, da/leʹbe vuõrâsooumaž ämmat-tuâjjlaž. Saaǥǥstõõllmõš šâdd nõmm-miârkin.

Vaal

Sääʹmteeʹǧǧ 21 vuäzzla da nellj väärrvuäzzla vaalšet säʹmmlai kõskkvuõđâst juõʹǩǩ neelljad eeʹjj tååimtem vaalin. Juõʹǩǩ sääʹmdommvuuʹd kååʹddest aʹlǧǧe vaalšed uuʹccmõsân kolmm võboršeeʹǩǩ Sääʹmtegga. Vaalin jiõnste tõk säʹmmla, kook liâ miõrkkum vaal-loǥstõʹǩǩe. Jiõnnvuõiggâdvuõtt õudd še vuõiggâdvuõđ leeʹd võboršeʹǩǩen. Sääʹmteʹǧǧvaalid tuåimtet 4.9.-2.10.2023.

Tuu õhttsažkåʹdd

Räʹǩstõõllâm-määstar

Nuõrisuåvtõõzz vaaʹldi vueʹzz juõʹǩǩekksiʹžže ǩieʹsskumikampanjaaʹje sääʹmǩiõllsain Ǩieʹsskumivuiʹm da Räʹǩstõõllâm-määstar-seksuaaltiõrvâsvuõttkõõjjõõzzin. Kuhttu puuʹtʼteš pukid Lääʹddjânnmest mainstem sääʹmǩiõlid.

Seksuaalʼlažvuõđ sääʹnnǩeʹrjj

Narodleett nuõrid jurddum seksuaalʼlaž sääʹnnǩeʹrjj käunnai ååʹn še Lääʹddjânnmest mainstem sääʹmǩiõlin.

Seksuaaltiõrvâsvuõtt

Seksuaalʼlažvuõtt lij mij juõʹǩǩka äʹšš. Nuõrisuåvtõõzz teeʹmmen tuåimmji eeʹjjest 2018 seksuaaltiõrvâsvuõtt. Õhttsažtuejjtaaurõššân tuåimmji väʹlddkååddlânji vaikkteei Narodlett, kooi pääiʹǩ vuäitt ouddm. staanâld vuäǯǯad vuäʹppõõzzid seksuaalʼlažvuõʹtte kuõskki aaʹššin.

Miõltiõrvâsvuõtt

Miõlltiõrvâsvuõtt lij pieʹǩǩ vääžnai pueʹrrvuäittmõõžž. Tõt lij määŋgtaakkâž äʹšš,koozz koʹlle ouddmiârkkân sosiaalʼla kõskkvuõđ,sometåimmʼmõš de še vuõiggâdvuõtt vuäǯǯad vieʹǩǩ jieʹnnǩiõlines. Miõlltiõrvâsvuõđ vuäitt âʹlnn ââʹnned uuʹcces naaʹlin da nuuʹbbeld vuäitt kõõskâst leeʹd jeärmmai jåårǥled ämmatvieʹǩǩ peälla. Miõll lij måkkaivuõđstes õõmâs tuâjjneävv, koon kâddmõš kannat pâi. Tän seiddu noorrâp miõlltiõrvâsvuõʹtte kollʼjeei artikkeeʹlid.

Säʹmmlai ǩiõlʼlaž vuõiggâdvuõđ

Sääʹmǩiõl liâ Euroopp alggmeerǩiõl, kook koʹlle lääʹdd-ugrliʹžže ǩiõlljouʹǩǩe. Sääʹmǩiõl liâ nuõrtimiârläʹddlai ǩiõli diǥu lääʹd da viro ougglõs-sooǥǥǩiõl. Sääʹmǩiõl juâkkâʹtte nuõrttbeäʹl da viõstârbeäʹl ǩiõlljouʹǩǩe. Lääʹddjânnmest mainstet koolm jeeʹres sääʹmǩiõl, tâʹvv-, aanar- da nuõrttsääʹmǩiõl. Tâʹvvsääʹmǩiõll, davvisámegiella, kooll viõstârbeäʹl ǩiõlljouʹǩǩe. Tõt lij še šuurmõs sääʹmǩiõlin da tõn mainstet Lääʹddjânnam lââʹssen Taarrâst da Ruõccâst. Aanarsääʹmǩiõll (anarâškielâ) da nuõrttsääʹmǩiõll peäʹlstes koʹlle sääʹmǩiõli nuõrttbeäʹl jouʹǩǩe. Aanarsääʹmǩiõl mainstet vueiʹvvääʹššest pâi Lääʹddjânnam beäʹlnn, nuõrttsääʹmǩiõl še lââʹssen Ruõššjânnam beäʹlnn.

Alggmeervuõiggâdvuõđ

Säʹmmlai vuõiggâdvuõđ alggmeeran liâ staanuum vuâđđlääʹjj 17 § 3 momeeʹntest: “Säʹmmlain alggmeeran di romaanin da jeeʹres jooukin lij vuõiggâdvuõtt juäʹtǩǩed ooudâs da viikkâd ooudâs jiijjâs ǩiõlâs da kulttuuʹres. Säʹmmlai vuõiggâdvuõđâst ââʹnned sääʹmǩiõl veʹrǧǧneeʹǩǩest šiõtteet lääʹjjin.”

Šõddmõõžž

Arkiiv

Täʹst vueʹzzest kaaunak arkivõsttum ođđsid nuõrisuåvtõõzz toiʹmmjummša õhtteeʹl.

Dokumeeʹnt

Ääiʹjpoddsaž

Lij-a kõõččâmnalla?

Tän ǩeeʹrjtemsââʹjest vuäitak kõõččâd miõl teäʹddi kõõččmõõžžid da lookkâd nuuʹbbi kõõččmõõžžid da kõõččmõõžži vuäǯǯmi vasttõõzzid.

Ââʹnnem-mäinn da teâttstaan

Jääʹǩǩtep mij tuåimmjummšest Lääʹdd lääʹǩǩ da Nuõrid årra pijjum säiʹmmtuâi foorum vuäʹpstõõzzid tõʹst, mäʹhtt sääiʹmest tueʹjjeemnalla leʹddi nuõrituâjast šadd eettlaž.

Ođđsummuž kõõččmõõžž

Tän ǩeeʹrjtemsââʹjest vuäitak lookkâd nuuʹbbi kõõččmõõžžid da kõõččmõõžži vuäǯǯmi vasttõõzzid.