Dihtosis-tuåimmjummuš veiddan vueʹllškooulid
Sääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõõzz da Nuõri Akademia Dihtosis-haʹŋǩǩõs lij vääʹltam sääʹmmteâđ da taʹrjjääm tuåimmjemnallšem tuâjjpaaʹjid pââiškooulid di nuuʹbb tääʹss mättjemstroiʹttlid juʹn kueiʹt eeʹjj ääiʹj. Åån haʹŋǩǩõs veiddan še vueʹllškooulid!
Tuâjjpääʹj
Čõõuč äiʹǧǧen Dihtosis-haʹŋǩǩõõzzâst lie kârvvam vueʹllškooulin, teʹsttääm jeeʹres harjjtõõzzid da raajjâm tuâjjpaaʹjid nåkkmen, što tõk sueʹppe nuʹtt vueʹllškooul uuʹccab päärnaid ǥu še puärrsab mättʼtõõttjid. Tuâjjpââʹjin päärna ouddmiârkkân tuʹtǩǩee saaʹnid da snimldõõǥǥid, seäʹrre teâttǩeâšttõõttmõõžž leʹbe tobdstâʹtte videoin sääʹmpihttsid. Vueʹllškoouli uuʹccmõõzz vuäiʹtte tobdstõõttâd temma še euʹnneemkaarti, äʹrbbvuõđlaž mainnsi da laaul di siõri mieʹldd.
Vueʹllškooulid tuâjjpääʹj vuäitt tiʹllʼjed 45 minuutt kooskžen, leâša tõn vuäitt nuʹtt haaʹleeʹl väʹldded še kuuʹǩǩab tobllčiâssân da väʹldded čiâsskõõut tõn kõõskâst. Dihtosis -tuâjjpääʹj lie tiʹllʼjemnalla kuhttu ougglõs- di âʹlddkueʹssreeisain. Ougglõskueʹssreeisaid čõõđtet obb jânnmest; âʹlddkueʹssreeis vuäitt tiʹllʼjed vueiʹvvgååradvoudda, Turku-gåårda, Jyväskylä-gåårda, Oulu-gåårda da Ruäʹvnjaʹrǧǧe di täi âʹlddvuuʹdid.
Uʹcc speâll säʹmmlain
Tuâjjpaaʹji lââʹssen haʹŋǩǩõõzzâst lij čâhčča rajjum ođđ speâll 4-6 -klassniiʹǩǩid. Uʹcc speâll säʹmmlain taʹrjjad vuâđđteâđ tõʹst, ǩeäk säʹmmla lie da mäʹhtt sij kulttuur lij jiiʹjjesnallšem da oʹdinaknallšem. Speâlltuâi ǩiõttʼtâʹlle jeärbi mieʹldd historia, sääʹmvuuʹd, ǩiõlid, sääʹmǩiõllsaž päärnai prograammid, sääʹmpihttâz da sääʹm-musiikk.
Lââʹssen Dihtosis-haʹŋǩǩõõzz materiaalvaalljstõõǥǥâst käunnai Čaaŋŋlummuš sääʹmkulttuuʹre -speâll, koʹst mõõnât siõmmna ooʹle čiŋŋlõʹbbe. Pââiškooulid da nuuʹbb tässa rajjum speâlast ǩiõttʼtõõlât vuâđđteâđ lââʹssen jeäʹrbi mieʹldd alggmeeraid, kulttuurlaž appropriaatio di säʹmmlaid tillʼlõvvum čårstummuž. Speâll õlmstââʹttet še tâʹvvsääʹmǩiõʹlle eeʹjj aalǥâst.
Kuhttu mobiilspeâll tuåimma Seppo-vuâlžest. Tõk lie mättjemstroiʹttlid da jeeʹres nuõri jooukid aaibâs määusteʹmes, ij-ǥa tiʹllʼjeei taarbâž Seppo-liseens ni vooʹps. Speâl speâllmõš peštt čiâss veeʹrd.
Sääʹmteâđ taarbšet
Vuâđđmättʼtõõzz mättʼtemplaan vuâđ vuâđđa ärvvmailmma, koon kuõʹddi viõǥǥin peäggtet jeäʹrbi mieʹldd õõutverddsažvuõtt, ooumažvuõiggâdvuõđi ciʹsttjummuš da kulttuurlaž määŋgnallšemvuõđ reeʹǧǧesvuõtt. Nuʹtt-ba še määŋgpeällsaž sääʹmteâtt da tõn liŋkkummuš Lääʹddjânnam historiaaʹje da ânnʼjõžpeivva lij mättʼtõõzzâst vääžnai.
Sääʹmpäärna da -nuõr vuäǯǯa vuâđđškooulâst tuõđi occanj teâđ jiiʹjjes kulttuurâst. Võõrâs Mättʼtõs- da kulttuurministeria tiʹllʼjam čiõʹlǧǧõõzz mieʹldd sääʹmteâđ ij eiʹddvaa ni kaunnu mättjemǩiiʹrjin, da måtmešt teâtt lij puästtad. Mättjemǩeeʹrj vuäiʹtte jeäʹrbi mieʹldd ââʹnned seʹst snimldõõǥǥid “sääʹmpihttsin”, kook jeäʹla grååtnai.
Sääʹmteeʹǧǧ da Nuõri Akademia Dihtosis-haʹŋǩǩõs tuuŋŋast tän reäiʹj. Haʹŋǩǩõõzz tueʹjjeet õõutsââʹjest Sääʹmteeʹǧǧ Nuõrisuåvtõõzzin. Sääʹmnuõrin lij miârkteei rool nuʹtt haʹŋǩǩõõzz plaanummšest, ooudâsviikkmõõžžâst, ǥu še tõn čõõđtummšest. Puk teâtt, snimldõõǥǥ da video, kook lie mieʹldd Dihtosis-haʹŋǩǩõõzz materiaalin lie sääʹmnuõri vaʹlljuum leʹbe priimmâm.
Mäʹhtt juuhlʼjed meersažpeeiʹv?
Äʹjšmâʹttep puk mättjemstroiʹttlid juuhlʼjed säʹmmlai meersažpeeiʹv 6.2.! Jõs tiʹllʼjak ääiʹjbeäʹlnn, õõstak võl vuäǯǯad tuâjjpääʹjj klaassad juuʹhlpeeiʹv luzz. Še speâll lij älšmõʹtti nääʹll mättjed oođâs. Speâlai määŋgpeällsaž tuâi kaggâʹtte saǥstõõllmõõžž võl čiâss mâŋŋa. Meersažpeeiʹv vääras lij še taʹrjjeemnalla sääʹmkulttuur ǩiõttʼtõõlli teâttǩeâštt -tueʹlesäävummuž.
Tääiʹben vuäitak tiʹllʼjed speâlaid da škooulkueʹssreeisaid
Tääiʹben vuäitak laaddâd tueʹlesäävummuž meersažpeeiʹv vääras
Dihtosis-haʹŋǩǩõõzz teäggat mättʼtõs- da kulttuurministeria. Haʹŋǩǩõsäiʹǧǧ: 1.9.2020-30.6.2021
Lââʹssteâđ:
Sääʹmteʹǧǧ
Nuõrisuåvtõõzz saaǥǥjååʹđteei
Anni-Sofia Niittyvuopio,
teʹl. 040 7082 072, anni-sofia.niittyvuopio(at)samediggi.fi
Nuõripiisar
Elli-Marja Hetta
teʹl. 010 8393134, elli-marja.hetta[at]samediggi.fi
Nuõri Akademia
Projeʹkttšuurmõs, Ulla Saalasti
teʹl. 040 567 4203
ulla.saalasti(at)nuortenakatemia.fi
Maria Aikio
Projeʹkttkoordinaattor
teʹl. +358 40 8470 862
maria.aikio[at]nuortenakatemia.fi
Tobdstõõđ še
Nuõrijođđi peivvmierr õlmstõttum
Nuõrisuåvtõs jääʹrjast čâhčča 2022 sääʹmnuõrid jurddum âsttääiʹj toiʹmmjummuž jođđi. Nuõrijođđi riâššmõõžžin väʹsttad nuõrisuåvtõõzz projeʹktt-tuâjjlaž Miia Ruokojärvi. Jođđi peiʹvvmeäʹr liâ ååʹn suåppum aaiʹji mieʹldd.
Nuõrisuåvtõs jäärjast nuõrijođđi
Nuõrisuåvtõs jääʹrjast čâhčča 2022 sääʹmnuõrid juʹrddum âsttääiʹj tåimmjummuž jođđi. Nuõrisuåvtõõzz projeʹktt-tuâjjliʹžžen lij alttääm Miia Ruokojärvi.
Nuõrisuåvtõs jäärjast seminaar säämteǧǧlääjj oođummšest 11.10.2022
vNuõrisuåvtõs jääʹrjast seminaar sääʹmteʹǧǧlääʹjj oođummšest Heʹlssnest. Seminaar teeman lij Sääʹmnuõri pueʹttiääiʹj raajjmen. Seminaar poodd jäʹrjstet Uʹccparlameeʹntest Meerlažinfost mââibaarǥ 11. kålggmannust čiâss 8.05-10.00.
Nuõrisuåvtõs kaiʹbbai tuõđâsvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio tuâj juätkkmõõžž
Sääʹmteʹǧǧ tuʹmmji leiʹǧǧmeärrsaž tiuddsåbbrest 9.8.2022 seʹrdded tuõđâsvuõtt- ja suåvâdvuõttkomissio komissaari vaʹlljummuž ooudårra da väʹldded tuõđâsvuõtt- da suåvâdvuõttproseeʹss juätk beäʹlnn mieʹrrkõõut. Kõõut poodd seʹlvvtet rääuhast, mõõn-nalla proseeʹss vueiʹtet juäʹtǩǩed da jueʹtǩet še tõn seʹlvtummuž, mâid sääʹmõhttsažkåʹdd ääʹššest jõrdd.
Sääʹmteʹǧǧ iʹlmmat ooccâmnalla mieʹrräiggsa projeʹktt-tuâjjtuejjeei tuâj
Projeʹktt-tuâjjtuejjeei tuõjju kool jm. sääʹmǩiõllsa da -kulttuur meâldla pååđääiʹj tåimmʼmõõžž ooudâsviikkmõš õhttsažtuâjast nuõrisuåvtõõzzin da sääʹmnuõrid puõttlõsttum nuõri pååđäiʹǧǧtåimmʼmõõžž jođđi plaanummuš da čõõđtummuš.
“Systeeʹm lij maannâm še väʹlddnarood”—Dihtosis-haʹŋǩǩõs säʹmmlaid kollʼjeei teâđateʹmesvuõđ puʹrǧǧeeʹjen
Sääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõs lij vuässõõttâm kollaboratiivlõʹžže pro gradu – tuõjju, koʹst tuʹtǩǩee Dihtosis-haʹŋǩǩõõzz vaikktemvuõđ. Tuʹtǩǩõs čuäʹjat, što teâtt säʹmmlain lij čuuʹt ooccân da tõn diõtt säʹmmla da sääʹmnuõr ǩiččlâʹstte ooudâs ǩeeuʹsummuš, rasiism da vuâllummuš.
Leäk-a 18–29 ekksaž sääʹmnuõrr da älšsmam jieʹllikaartin?
Vuässõõđ tâʹvvjânnmallaš Northern Script -ǩiõttǩeeʹrjtõsǩeâšttõõttmõʹšše jiijjad jieʹnnǩiõlin.
Nuõrisuåvtõs vuässââtt Õhttõõvvâm meerkåådd (YK) alggmeerai põõžži fooruume
Nuõrisuåvtõõzz väärrsaaǥǥjååʹđteei Maria Mäkinen vuässââtt Õhttõõvvâm meerkååʹdd (YK) alggmeerai põõžži fooruuʹme (UNPFII) 25.4.-5.5.2022 New Yorkast . Fooruum 21. såbbar väʹlddteeʹmmen lij “Indigenous peoples, business, autonomy and the human rights principles of due diligence including free, prior and informed consent”.
Vuellǥa kõddâz ǩiõttǩeerjtõspääjj
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation
Anni-Sofia Niittyvuopio juätkk nuõrisuåvtõõzz saaǥǥjååʹđteeʹjen
Sääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõõzz saaǥǥjååʹđteeʹjen vaʹlljee Anni-Sofia Niittyvuopio Karigasnjaarǥâst da väärrsaaǥǥjååʹđteeʹjen Maria Mäkinen Jyväskyläst. Kuhttu toiʹmmje saaǥǥjååʹđteeʹjen še oouʹdab kueiʹtekksaž pââʹjest.
Mättjed sämmlain da säämkulttuurest Dihtosis-hankkoozz videomättčiâssi viekkin
Sääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõõzz da Nuõri Akatemia Dihtosis- haŋǩǩõs čõõđât videomättčiâssid sääʹmkulttuuʹrest. Sääʹmnuõr toiʹmmje uʹčteeʹlen videomättčiâssin jååʹđteen mättʼtõõttjid sääʹmkulttuuʹre jeeʹres ǩiõččâmkuuʹlmin.
Sääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõs ååcc äʹšštobddivuäzzlaid
Leäk-a 15-17 ekksaž sääʹmnuõr? Haaʹlääk-a piâssâd vaikkted sääʹmnuõri aaʹššid, tobdstõõttâd da vuârrvaikkted järrsin sääʹmnuõrin? Ooccâp nuõrisuåvtõõzz äʹšštobddjen aktiivlaid sääʹmaaʹššin älšmõõvvâm nuõrid pirr Lääʹddjânnam.
Nuõrisuåvtõs 2022-2023 lij nõõmtum
Sää´mtee´ǧǧ sååbbar nõõmti nuorisuåvtõõzz tuåimmpââi ee´jjid 2022–2023 såbbrest 17.12.2021.
Dihtosis-haŋǩǩõõzzâst ooccât vuẹssäiggsa haŋǩǩõstuâjjla
Sääʹmkulttuur tobddsen raajji Dihtosis-haʹŋǩǩõs lij vuäǯǯam lââʹssääiʹj, da haʹŋǩǩõʹsse ooccât vuẹʹssäiggsa haʹŋǩǩõstuâjjla. Haʹŋǩǩõõzzâst liâ tuejjääm sääʹmkulttuur tobddsen škooulkueʹssreeisai, pedagooglaž siõri da tåimmjemnallšem haʹrjjtõõzzid seʹst õõʹni mõõntõõllâmpaakk veäkka. Jooʹtti lookkâmeeʹǩǩen puutʼtep uʹčteeʹli tuäivvmõõžžâst koumm video-mättčiâss sääʹmkulttuurâst.
Ooumažvuõiggâdvuõttškooultõs sääʹmnuõrid
Ooumažvuõiggâdvuõttškooultõs sääʹmnuõrid 24.11., teeʹmmen sooǥǥbieʹll- da seksuaalminoriteeʹtti vuõiggâdvuõđ da âʹbrrjohss-sääʹmvuõtt.