Dihtosis-tuåimmjummuš veiddan vueʹllškooulid
Sääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõõzz da Nuõri Akademia Dihtosis-haʹŋǩǩõs lij vääʹltam sääʹmmteâđ da taʹrjjääm tuåimmjemnallšem tuâjjpaaʹjid pââiškooulid di nuuʹbb tääʹss mättjemstroiʹttlid juʹn kueiʹt eeʹjj ääiʹj. Åån haʹŋǩǩõs veiddan še vueʹllškooulid!
Tuâjjpääʹj
Čõõuč äiʹǧǧen Dihtosis-haʹŋǩǩõõzzâst lie kârvvam vueʹllškooulin, teʹsttääm jeeʹres harjjtõõzzid da raajjâm tuâjjpaaʹjid nåkkmen, što tõk sueʹppe nuʹtt vueʹllškooul uuʹccab päärnaid ǥu še puärrsab mättʼtõõttjid. Tuâjjpââʹjin päärna ouddmiârkkân tuʹtǩǩee saaʹnid da snimldõõǥǥid, seäʹrre teâttǩeâšttõõttmõõžž leʹbe tobdstâʹtte videoin sääʹmpihttsid. Vueʹllškoouli uuʹccmõõzz vuäiʹtte tobdstõõttâd temma še euʹnneemkaarti, äʹrbbvuõđlaž mainnsi da laaul di siõri mieʹldd.
Vueʹllškooulid tuâjjpääʹj vuäitt tiʹllʼjed 45 minuutt kooskžen, leâša tõn vuäitt nuʹtt haaʹleeʹl väʹldded še kuuʹǩǩab tobllčiâssân da väʹldded čiâsskõõut tõn kõõskâst. Dihtosis -tuâjjpääʹj lie tiʹllʼjemnalla kuhttu ougglõs- di âʹlddkueʹssreeisain. Ougglõskueʹssreeisaid čõõđtet obb jânnmest; âʹlddkueʹssreeis vuäitt tiʹllʼjed vueiʹvvgååradvoudda, Turku-gåårda, Jyväskylä-gåårda, Oulu-gåårda da Ruäʹvnjaʹrǧǧe di täi âʹlddvuuʹdid.
Uʹcc speâll säʹmmlain
Tuâjjpaaʹji lââʹssen haʹŋǩǩõõzzâst lij čâhčča rajjum ođđ speâll 4-6 -klassniiʹǩǩid. Uʹcc speâll säʹmmlain taʹrjjad vuâđđteâđ tõʹst, ǩeäk säʹmmla lie da mäʹhtt sij kulttuur lij jiiʹjjesnallšem da oʹdinaknallšem. Speâlltuâi ǩiõttʼtâʹlle jeärbi mieʹldd historia, sääʹmvuuʹd, ǩiõlid, sääʹmǩiõllsaž päärnai prograammid, sääʹmpihttâz da sääʹm-musiikk.
Lââʹssen Dihtosis-haʹŋǩǩõõzz materiaalvaalljstõõǥǥâst käunnai Čaaŋŋlummuš sääʹmkulttuuʹre -speâll, koʹst mõõnât siõmmna ooʹle čiŋŋlõʹbbe. Pââiškooulid da nuuʹbb tässa rajjum speâlast ǩiõttʼtõõlât vuâđđteâđ lââʹssen jeäʹrbi mieʹldd alggmeeraid, kulttuurlaž appropriaatio di säʹmmlaid tillʼlõvvum čårstummuž. Speâll õlmstââʹttet še tâʹvvsääʹmǩiõʹlle eeʹjj aalǥâst.
Kuhttu mobiilspeâll tuåimma Seppo-vuâlžest. Tõk lie mättjemstroiʹttlid da jeeʹres nuõri jooukid aaibâs määusteʹmes, ij-ǥa tiʹllʼjeei taarbâž Seppo-liseens ni vooʹps. Speâl speâllmõš peštt čiâss veeʹrd.
Sääʹmteâđ taarbšet
Vuâđđmättʼtõõzz mättʼtemplaan vuâđ vuâđđa ärvvmailmma, koon kuõʹddi viõǥǥin peäggtet jeäʹrbi mieʹldd õõutverddsažvuõtt, ooumažvuõiggâdvuõđi ciʹsttjummuš da kulttuurlaž määŋgnallšemvuõđ reeʹǧǧesvuõtt. Nuʹtt-ba še määŋgpeällsaž sääʹmteâtt da tõn liŋkkummuš Lääʹddjânnam historiaaʹje da ânnʼjõžpeivva lij mättʼtõõzzâst vääžnai.
Sääʹmpäärna da -nuõr vuäǯǯa vuâđđškooulâst tuõđi occanj teâđ jiiʹjjes kulttuurâst. Võõrâs Mättʼtõs- da kulttuurministeria tiʹllʼjam čiõʹlǧǧõõzz mieʹldd sääʹmteâđ ij eiʹddvaa ni kaunnu mättjemǩiiʹrjin, da måtmešt teâtt lij puästtad. Mättjemǩeeʹrj vuäiʹtte jeäʹrbi mieʹldd ââʹnned seʹst snimldõõǥǥid “sääʹmpihttsin”, kook jeäʹla grååtnai.
Sääʹmteeʹǧǧ da Nuõri Akademia Dihtosis-haʹŋǩǩõs tuuŋŋast tän reäiʹj. Haʹŋǩǩõõzz tueʹjjeet õõutsââʹjest Sääʹmteeʹǧǧ Nuõrisuåvtõõzzin. Sääʹmnuõrin lij miârkteei rool nuʹtt haʹŋǩǩõõzz plaanummšest, ooudâsviikkmõõžžâst, ǥu še tõn čõõđtummšest. Puk teâtt, snimldõõǥǥ da video, kook lie mieʹldd Dihtosis-haʹŋǩǩõõzz materiaalin lie sääʹmnuõri vaʹlljuum leʹbe priimmâm.
Mäʹhtt juuhlʼjed meersažpeeiʹv?
Äʹjšmâʹttep puk mättjemstroiʹttlid juuhlʼjed säʹmmlai meersažpeeiʹv 6.2.! Jõs tiʹllʼjak ääiʹjbeäʹlnn, õõstak võl vuäǯǯad tuâjjpääʹjj klaassad juuʹhlpeeiʹv luzz. Še speâll lij älšmõʹtti nääʹll mättjed oođâs. Speâlai määŋgpeällsaž tuâi kaggâʹtte saǥstõõllmõõžž võl čiâss mâŋŋa. Meersažpeeiʹv vääras lij še taʹrjjeemnalla sääʹmkulttuur ǩiõttʼtõõlli teâttǩeâštt -tueʹlesäävummuž.
Tääiʹben vuäitak tiʹllʼjed speâlaid da škooulkueʹssreeisaid
Tääiʹben vuäitak laaddâd tueʹlesäävummuž meersažpeeiʹv vääras
Dihtosis-haʹŋǩǩõõzz teäggat mättʼtõs- da kulttuurministeria. Haʹŋǩǩõsäiʹǧǧ: 1.9.2020-30.6.2021
Lââʹssteâđ:
Sääʹmteʹǧǧ
Nuõrisuåvtõõzz saaǥǥjååʹđteei
Anni-Sofia Niittyvuopio,
teʹl. 040 7082 072, anni-sofia.niittyvuopio(at)samediggi.fi
Nuõripiisar
Elli-Marja Hetta
teʹl. 010 8393134, elli-marja.hetta[at]samediggi.fi
Nuõri Akademia
Projeʹkttšuurmõs, Ulla Saalasti
teʹl. 040 567 4203
ulla.saalasti(at)nuortenakatemia.fi
Maria Aikio
Projeʹkttkoordinaattor
teʹl. +358 40 8470 862
maria.aikio[at]nuortenakatemia.fi
Tobdstõõđ še
Maacctõskõõjjõs
Kõõjjõʹsse vuässõõttâm oummui kõõskâst vueʹrbbeep nuõrisuåvtõõzz kõlbbkeäpprid! Vaʹsttummuš ij peeʹšt kuuʹǩǩ! Kõõjjõõzzâst lie pâi koumm kõõččmõõžž.
Nuõrisuåvtõs rämmaš tummstõõǥǥâst maaccted Tâʹvv-Lappi mäddkåddkääv valmštõõllma
Nuõrisuåvtõs rämmaš Lappi leett välddõõzz tuʹmmstõõǥǥâst maaccted Tâʹvv-Lappi mäddkåʹddkääʹv 2040 oʹđđest valmštõõllma. Puõʹtti mäddkåʹddkääʹvest jaukkeet Jiõŋŋmiâr ruʹvddčuõkku kuõskki mieʹrǩǩummšid.
Nuõrisuåvtõs jåårǥlââtt Seta âbrrjohsssannõõzz säämǩiõlid
Pueʹtti puõlvvõk âʹbrrjohss-säʹmmlain vuäǯǯa ravsmed nuʹtt, što sij vuäiʹtte säʹnnâʹtted identiteeʹttes sääʹm ǩiõlin.
Sääʹmteʹǧǧ iʹlmmat ooccâmnalla mieʹrräiggsaž projektt-tuâjjla tuâj
Projektt-tuâjjla tuâjjan lij vaʹstteed õhttsažtâʹvvjânnmallaš sääʹmnuõri konfereensâst, plaanummšest, riâššmõõžžin, teâđtummšest, jeeʹres ouddvalmštõõllmõõžžin di šõddmõõžž mâʹŋŋtuâjain. Tuâjj älgg 14.6.2021 da peštt 27.8.2021 räjja.
Mäʹhtt nuõrituâjast ooudeet ooumažvuõiggâdvuõđid?
Nuõrisuåvtõs õlmstâtt nett-teestid säämǩiõlin
“Lij-a seksuaalʼlažvuõtt toobdâs? Mâiʹd teâđak seʹksskõõvin? Teʹstted teâđad peäʹncin!”
Sääʹmnuõri kuullâmpodd
Tiõrv sääʹmnuõrr - mušttâl miʹjjid, mâid tuäivak luâttreeʹǧǧesvuõttplaanummšest! Meäʹcchalltõs õhttsažtuâjast Sääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõõzzin kåčč pukid Lääʹddjânnam sääʹmnuõrid kuullâmpoʹdde, koon jäʹrjstet ougglõsõhttvuõđin 23.2. Looǥǥ lââʹzz:
Nuõrisuåvtõs õlmstâtt staani sââʹj vuäʹpstõõzz
Sääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõs õlmstâtt Lääʹddjânnmest mainstum sääʹmǩiõlin da lääddas staani sââʹj vuäʹpstõõzz. Vuäʹpstõs tuåimmai jeärraz mieʹldd škoouli, organisaatioi, tuâjjpaaiʹǩi da šõddmõõžži ââʹnnem diõtt da tõin raajât tääʹssärvvsaž tuåimmjummuž. Nuõrisuåvtõs vuäinn, što pukid staani da mooddai sââʹj raajjmõõžž lij vääžnai še sääʹmõhtsažkååʹdd seʹst.
Dihtosis-haʹŋǩǩõs ååcc tuâjjpääʹjjohjjeeʹjid škooulkueʹssreeisaid
Nuõri Akademia da Sääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõõzz Dihtosis-haʹŋǩǩõõzzâst taʹrjjeet sääʹmmteemai meâldlaž škooulkueʹssreeisaid vueʹll- da pââiškooulid di nuuʹbb tääʹss škooulstroiʹttlid. Mij ooccâp älššai pâʹjjel 18-akksâž sääʹmnuõrid pirr Lääʹddjânnam škooulkueʹssen ǩiđđlookkâmpââʹjj 2021 ääiʹj riâššâmnalla åårrai tuâjjpaaʹjid.
Škooulkõʹllʼjummuž lie ååʹn tiʹllʼjemnalla lookkâmpââjas 2020–2021
ääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõõzz da Nuõri Akatemia õhttsažhaʹŋǩǩõs Dihtosis lij škooultam õhttsiʹžže čiččâm škooulkõʹllʼjeeʹjed, koid vuäitt tiʹllʼjed škooulid jueʹǩǩed vueʹǩǩsõs teâđ sääʹmvuõđ pirr. Kõʹllʼjummšid vuäitt tiʹllʼjed 20.10.2020-31.05.2021 kõskksaž äigga.
Nuõrisuåvtõs jäärjast kuullâmpoodd säämnuõrid tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissaari valljummši
Sääʹmteʹǧǧ nuõrisuåvtõs jääʹrjast kuullâmpoodd sääʹmnuõrid tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissaari vaʹlljummši pirr ne 12.11.2020 č. 18.00-20.30. Poodd ââʹnet ougglõsõhttvuõđin (zoom) da tõt lij meinnum pukid sääʹmnuõrid jälstempääiʹǩest huõlǩâni.
Nuõrisuåvtõõzz saakkummuž škooultõs da sååbbar
Nuõrisuåvtõõzz vuäzzlaid jäʹrjsteš some-vaaiktem da saakkummuž škooultempeeiʹv 19.9.2020 Ruäʹvnjaarǥâst.
Dihtosis-haŋǩǩõs ååcc škooulkõlljeejid
Sääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõõzz da Nuorten Akatemia Dihtosis-haʹŋǩǩõõzzâst taʹrjjeet pââibužškooulid sääʹmteeʹmmsaž škooulkõʹllʼjummšid. Ååʹn mij veʹt ooccâp älššas pâʹjjel 18-âkksaž sääʹmnuõrid pirr Lääʹddjânnam škooulkõʹllʼjeeʹjen lookkâmeeʹjj 2020-2021 poodd čõõđteei kõʹllʼjummšid.
Sääʹmvuud liikkummuš da spoort staarjõõttmõš -čiõlǧǧõstuâjj õlmstõttum
Sääʹmnuõr poʹhtte ouʹdde, što sääʹmkulttuuʹre kuulli liikkeemäʹrbbvuõđid jäʹrjstečeš šõddmõõžži õhttvuõđâst. Sääʹmvuuʹd sporttšõddmõõžž õõlǥči ââʹnned jieʹllemviõkksân õõutâst jeeʹres tuåimmjeeʹjivuiʹm. Äʹššen, koon õõlǥči viikkâd õõudâs, mainstõttum oummu kaggõʹtte jiiʹjjes jieʹnnǩiõlin jååʹđtum spoʹrtte piâssmõõžž. Še joukkspoort tuärjjõs da puki mieʹldd älšmâttmõš vueiʹnet vääžnʼjen.